Safran Nedir? Nerede Yetişir? Faydaları Nelerdir?

Safran Asya bölgesinde yetiştirilen ve dünyanın en pahalı ücretleri arasında yer alan bir baharat türüdür. Özellikle Avrupa ve İran gibi bölgelerde safranın ilaç endüstrisinde ve kimya alanında kullanılması nedeniyle değerini artırmaktadır. Safranın kendine has kokusu ve rengi bulunması nedeniyle kozmetik ve tekstil sektöründe de aktif olarak kullanılmaktadır. Safranın en dikkat çeken özelliği ise Özellikle Arap bölgesinde bulunan ülkelerin mutfaklarında sıklıkla kullanılmaktadır.

Safran Nedir?

Safran soğan bitki türünün bir üyesi olurken büyüme durumlarında 30 cm kadar uzayan bir bitki türüdür. Mor renklere sahip safranın kurutulmasından sonra dünyanın en pahalı ve en değerli baharatlarından bir tanesi olmaktadır. Ülkemizde genellikle urla bölgesinde yetiştirilen bir baharat olan safran, günümüzde geçmiş dönemlerdeki kadar üretimi gerçekleştirilmese de dünyanın en fazla safran üreten ülkeleri ise İran ve İspanya’dır.
Kendine has keskin bir kokusu bulunan safranın mutfaklarda kullanım durumlarında kendine has tadı ve acı bir aroması bulunur. Ilık suyun içine safran baharatının atılması durumunda rengi genellikle altına benzeyen bir renk alsa da özelikle faydaları nedeniyle değerini artırmaktadır.

Safranın Faydaları Nelerdir?

• Safranda bulunan mineral ve vitaminler sayesinde ateş düşürücü özellikleri bulunur. Bunun yanı sıra özellikle mevsimsel geçiş dönemlerinde meydana gelen soğuk algınlıkları ve enerjinin düşük olduğu dönemlerde bireylerde enerji vermektedir. Bireylerde bulunan en önemli iç organlardan biri olan akciğer hastalıklarına karşı etkili çözümler üretmektedir.
• Kalbi korurken aynı zaman da kalp problemlerinin de önüne geçmektedir.
• Safran iştah üstünde de oldukça etkilidir. Özellikle safran baharat olarak yemeklerde kullanıldığı durumlarda yemeğin eskiye göre daha dengeli ve yeterli miktarlarda tüketilmesine destek olurken diyet dönemlerinde meydana gelen stres problemlerini de ortadan kaldırır.
• Safran psikolojik anlamda da etkili bir baharat türüdür. Bunun en önemli etkileri arasında duygusal problem yaşayanların safran sonrasında duygusal düzen seviyesine ulaştığı araştırmalarda kanıtlanmıştır. Bu nedenle özellikle depresyon gibi sorunlarda etkili sonuçlar ortaya çıkarmaktadır.
• Safran direkt olarak sinirlere etki eden bir baharat türü olduğu için erkeklerde meydana gelen performans yeterliliğini ortadan kaldırırken, cinsel mana da daha enerjik ve istekli olmalarını sağlar. Bu durum kadınlarda ise adet dönemlerinde gerçekleşen ağrıları en hafife indirir.
• Anti kanserojen ve antioksidan açısından oldukça etkili bir baharat olan safran, kanser olan bölgelerde tümörlerin yayılmasının önüne geçerken, tümörün daha küçülmesi için karşı atak gösterir.
• Son dönemlerde yapılan araştırmalara göre safran hafıza problemlerini ortadan kaldırırken hafızanın geçmişe göre daha güçlü olmasını sağlamıştır.
• Safranı toz olarak kullanmak da mümkündür. Bu nedenle safran tozunu maske olarak da kullanmak mümkündür.
• Yüze kullanılan safran tozu uygulanan bölgenin pürüzsüz olmasını sağlar.
• Safran diş içinde oldukça faydalı bir üründür. Özellikle bireylerde en fazla karşılaşılan durumlardan olan diş çürükleri ve diş eti kanamalarının önüne geçerek dişlerin daha güçlü olmasını sağlar.

Safran Besin Değeri Nedir?

100 gram safranda 300 kalori bulunurken diğer besin değerleri ise şöyledir;

• 5 gram yağ
• 10 gram protein
• 1700 gram potasyum
• 70 gram karbonhidrat
• 150 gram sodyum

Hitit dönemlerinden günümüze kadar doğal ilaç olarak kullanılan safranda ayrıca manganez, safran bakır ve çinko gibi insan sağlığı açısından çok önemli olan mineraller bulunmaktadır. Demir ve kalsiyum bakımından da zengin bir baharat olan safran aynı zaman da A Vitamini, B vitamini ve C vitamini açısından da zengindir.

Safran Nasıl Yetişir?

Safran kendi içinde 150 den fazla farklı aromatik yağ bulunduran oldukça değerli ve aynı zaman da yetiştirilmesi diğer besinlere göre çok zor olan bir türdür. 1 dönümlük alandan ortalama 100 gram safran çıkarken, safran çiçeğinde bulunan tepeciklerin gün ışımadan eller kullanılarak teker teker toplanması da oldukça zahmetlidir. 1 kg safran elde edebilmek için 450 bin tepecik ve 150 bin safran çiçeğinin toplanması gerekir.

Safran Ne Kadar?

Safran dünya genelinde yetiştirilmesi ve toplanması en zor baharat türlerinden biri olması nedeniyle, 1 kg safran elde edebilmek için 150 binden fazla safran çiçeğinin toplanması gerekir. Bu kadar zahmetli ve zor olması nedeniyle fiyatını da doğrudan etkiler. Buna göre ortalama bir fiyat verecek olursak 1 gram safranın fiyatı 30 TL’den başlamaktadır. Ülkemiz için geçerli olan bu fiyatı yurt dışı için ele alacak olursak 1 gram safran için ödenecek tutar ortalama 300 dolarları bulmaktadır. Kendine has mor rengi bulunan safran dünyanın en değerli ve en pahalı baharat türü olarak günümüzde de değerini korumaya devam ediyor.

Safranın Zararları Nelerdir?

Her bitkide olduğu gibi safranın da zararları bulunan durumları söz konusudur:

• Safran direkt olarak sinirlere etki etmesi nedeniyle özellikle hamile anne adaylarının kullanması oldukça tehlikelidir. Bunun nedeni ise hamilelik dönemlerinde bebeklerini düşük yapma riskini artırmasıdır
• Safran kan akış hızına etki etmesi nedeniyle kanama risklerini tetikler
• Aşırı safran tüketimi direkt olarak böbreklere zarar verir.
• Safran günlük tüketim miktarlarından daha fazla tüketilmesi durumlarında bireyleri zehirleyebilecek özelliklere sahiptir. Buna göre bir bireyin günlük olarak maksimum tüketeceği safran miktarının 25 mg geçmemesi son derece önemlidir.

Safran Nasıl Kullanılır?

• Osmanlı İmparatorluğu dönemlerinde safran baharat türleri arasında karabiberden sonra tercih edilen en değerli baharattı.
• Ülkemizde de sıklıkla tercih edilen safran farklı yemeklerde tercih edilirken tatlı türlerinde de kullanılabilmektedir.
  Kendine has kesin tadı ve kokusu bulunan safran, Asya ülkeleri başta olmak üzere yemeklerin aromasını artırmak amacıyla kullanılır.
• Safran toz ve tane olarak da kullanılan bir baharat olması nedeniyle toz halinde maske ve yemeklerde kullanılırken, adet olarak kullanılması ise genellikle çay şeklinde demlenerek tüketilme durumlarıdır.
• Ülkemizde Safranbolu’da da yetiştirilen bir baharat olan safran, bu bölgede özellikle lokum üretimlerinde kullanılmaktadır.