Mobbing Nedir? Belirtileri ve Örnekleri Nelerdir?
Mobbing Nedir?
Mobbing, işletmelerde çalışan bir ya da birden fazla bireye karşı aynı işletmede görev yapan bir ya da birden fazla kişi tarafından uygulanmış olan şiddet, taciz ya da düşmanca tavırlar sergilenmesine denir. Mobbing kısaca birey ya da bireylere uygulanan şiddet türüdür. Mobbing hakkında yasal düzenlemeler hukuk alanında Borçlar kanunu ve iş kanunlarında yer almaktadır.
Mobbing Türleri Nelerdir?
İş yerlerinde mobbing 2 farklı kategoride yer alır. Bunlardan ilki hiyerarşi seviyesinde olan, bireylerin fonksiynel seviyede ilişki seviyelerinde çalışanların birbirlerine karşı sergiledikleri mobbing kapsamı içinde sergilemiş olduğu tutumlar ve yatak mobbing olarak uygulanmaktadır. Sergilenen bu davranışlarda eşit seviyelerde bulunan ve rekabet içinde olan bireyler arasında uygulanan bir işlemdir.
Diğeri ise dikey mobbing olarak isimlendirilir. Özellikle ülkemizde en fazla karşılaşılan mobbing türüdür. Hiyerarşi açısından bakıldığında üst kısımdan aşağıya ya da aşağı kısımdan yukarı kısma uygulanan işlemlerdir. Örneklendirecek olursak bir müdürün üst mevkilerdeki bireyin görevinin vermiş olduğu gücü kullanarak üstüne karşı sergilemiş olduğu kötü davranış biçimleri dikey mobbing olarak isimlendirilir.
Aşağıdan yukarı kısmı uygulanan mobbing ise diğer ismiyle ters mobbing ismi olarak anılır. Ast konumda bulunan bireylerin birleşmesi sonucunda üst kısımda bulunan bireyin yetkilerini aşındırması işlemidir. Bu mobbing tarzında bunu uygulayanlar birden fazla kişiden oluşmaktadır ve bu durumda astlar sabote etme ve dışlama işlemleri gerekçesiyle hareket ederler.
Üst konumda yer alan amirlerinin vermiş olduğu görevleri yerine getirmez, amirlerin hakkında aslı olmayan söylentiler çıkararak bu davranışları sergilerler. Bu davranış biçiminin asıl amacı ise bireylerin kendiişlerini düzenli olarak yerine getirilmesinden sorumlu olan bireylerin üstlerine karşı başarısızlık algısı oluşturmayı amaçlamasıdır. Özetleyecek olursak alt kısımda çalışan kişilerin üst kısımdaki amirlerini kötü göstererek kendilerine layık olmadığını göstererek düzeni sağlayamama algısını oluşturmaktır.
Günümüzde Yaşanmış Mobbing Örnekleri Nelerdir?
Mobbing olaylarının gün yüzüne çıkmasının en önemli sonuçları zorbanın haksız davranışlar sergilemesidir. Mobbing uygulayan zorba, mobbing uyguladığı bireyin çalışma isteğini ve özgüvenini tamamen yıpratarak zarar verir. Mobbing sonrasında zorba kolay bir şekilde kontrolleri ele alır ve mobbing uyguladığı bireyin işyerinden uzaklaştırılmasını kolaylaştırır. Bu uygulamaları 5 farklı kategoride ele alacak olursak;
- İletişimi engelleyerek kendini göstermesini zorlaştırmak: Bundaki asıl amaç mağdur edilen bireyin kendini savunma şeklinin engellenerek çalışma arkadaşları ya da üst kademede yer alan yönetimle olan ilişkilerini zedelemektir. Örneklendirerek anlatacak olursak;
- Bireyin yaptığı işi sürekli olarak eleştirmek
- Telefonla arayarak rahatsız etmek
- Özel yaşantısını eleştirmek
- Konuşma sırasında sürekli olarak sözünü kesmek
- Birey konuşurken azarlama ya da sesini yükseltmesi
- Mağdurun kendisini ifade etmek istediği durumlarda engelleme ya da kısıtlaması sonucunda kendini savunamaması
- Yazılı ya da sözlü tehditler uygulamak
- Mimik, ima ya da bakış vb. tarzda ilişkilerin zedelenmesi.
- Sosyal Yaşam Tarzına Saldırı: Bundaki en önemli amaç bireyin sosyal ilişkilerini yapmasını engellemektir. Örneklendirecek olursak;
- Bireyin yok sayılması (ortamda yokmuş gibi davranışlar sergilenmesi)
- İşletmede çalışma arkadaşlarından uzak tutulması ve sürekli olarak tek çalışmaya itilmesi
- Etrafındaki insanların mağdur ile konuşmamasını sağlamak
- İtibarına Saldırı: Mağdurun sosyal ilişkilerini yapmasını engellemesidir. Ülkemizde en fazla karşılaşılan durumlardan bir tanesidir. Bu durumu örneklendirerek anlatacak olursak;
- Yaşam tarzıyla alay etmek
- Mağdurun arkasından konuşmak
- Mağdurun aldığı her kararı sorgulamak
- Milliyeti hakkında konuşmalar yapmak
- Cinsel tarzda imalarda bulunmak
- Mağdurun fiziksel ya da kusuru ile sürekli olarak alay etmek
- Akıl hastası tarzda mağduru kötülemek
- Mağdurun hareketlerini, konuşmasını ya da sesini taklit ederek rencide etmek
- İsmi yerine alaycı ifadeler ile hitap etmek
- Mesleki durumunu ve yaşam kalitesini sorgulamak: Bireyin mesleki konumunu ele alarak gerçekleştirmiş olduğu iş başarısının önüne geçerek yaşam kalitesini etkileyecek maddi kayıplara yol açmak. Örneklendirecek olursak;
- İşten atılması amacıyla baskı yapmak
- Çalışmış olduğu işletmedeki konumunu sürekli olarak değiştirmek
- Mesleki görevlerinin aksine anlamsız iş yükü oluşturmak
- Özgüveni zedelenecek tarzda işleri yaptırmak
- Bir işle meşgulken onu geri alarak farklı iş vererek özgüvenini zedeleyecek durumlar oluşturmak
- Yapabileceği işin aksine daha alt seviyelerde iş vermek
- Sağlığına etki edecek saldırılarda bulunmak: Bundaki asıl amaç bireyin fiziksel ve ruhsal sağlığını olumsuz sekteye uğratmaktır. Örneklendirecek olursak;
- Fiziksel olarak zarar vermek
- Dolaylı ya da doğrudan ruhsal zarara uğratacak cinsel tacizlerde bulunmak
- Fiziksel olarak şiddet uygulayacak tarzda tehditlerde bulunarak mağduru hem ruhsal hem de fiziksel olarak yıpratmak
- Fiziksel olarak etkilenebileceği işleri vererek yaralanmasına neden olmak
Mobbing Belitrileri Nelerdir?
Bireyler çalıştığı işletmelerde mobbinge maruz kaldıklarını düşünüyor ise iş sözleşmelerini feshetmeden önce dava yoluna başvurabilecekleri için bu konuda emin olması gerekmektedir. Aksi halde mağdurlar bu durumlarda hak mağduriyetleri ile karşı karşıya kalabilirler. Mobbinge maruz kaldığınızdan emin olmak için yukarıdaki 5 farklı ana başlığı incelemenizde fayda var. Örneklendirerek anlattığımız her aşamayı detaylı bir şekilde ele almakta fayda var bu sayede hak mağduriyete uğramamış olursunuz.
Mobbing’in Fiziksel Ve Ruhsal Belirtileri Nelerdir?
Mobbing’in birden farklı belirtileri bulunmaktadır. Ancak genel belirtileri arasında şunlar yer almaktadır;
- Panik atak, depresyon, öfke kontrolünde yaşanan problemler, dikkatsizlik, ilişkilerde meydana gelen problemler, uykusuz kalma
- Aşırı kilo alımı ya da yaşanan kilo kayıpları
- Düzensiz olarak gerçekleştirilen hızlı kalp çarpıntıları ya da kalp krizi
- Midede meydana gelen yanma, hazımsızlık sorunları ya da ülser
- Ağrı
- Deride meydana gelen döküntü, kızarma ya da kaşınma gibi sorunlar
- Nefes almada problem yaşamalar ya da nefessiz kalma
- Geçmişe göre daha kolay bir şekilde hasta olma ya da farklı hastalıklara yakalanma
- Cinsel işlevsellikte bozulmalar
