Limonun Faydaları ve Zararları Nelerdir?

Limon sözcüğünün Sanskritçe limu sözcüğünden geldiği ileri sürülmektedir. Sanskritçe’den Farsça’ya, sonra Arapça’ya limûn İtalyanca’ya limone olarak geçen sözcük Türkçe’de limon olarak kullanılmaktadır. Latince adı ortaçağda İtalyanca’dan alınmıştır. Uygur Türkleri limona Sanlcritçede kullanılan matulunga sözcüğünden gelen matulung adını vermişlerdir. Limon adı 11. yüzyıldan itibaren Batı Türkleri ve Anadolu’da kullanılmaya başlanmıştır.

Limon en yakın akrabası Citrus Medica L. ile birlikte yabani olarak Hindistan’da Himalaya dağları eteklerinde ve Çinhindi yarımadasının kuzeyinde yetişmektedir. Limonu insanların kullandıklarına ait ilk işaretlerle Himalayaların yakınlarında, Güneydoğu Asya’da, Kuzeybatı Hindistan’da karşılaşılmaktadır. Mısırlılar limonu koliğe karşı, afrodizyak ve ateş düşürücü olarak uygulamıştır. Yunanlıların limonu Büyük İskender’in Anadolu üzerinden Asya’ya yaptığı seferler sonucu tanıdıkları sanılmaktadır.

Kristof Kolomb limonu 1493 yılında Haiti’ye götürmüştür. Daha sonra Amerika kıtasına yayılmıştır. Amerika’da 1894 yılındaki çok güçlü donda tüm limon ağaçları öldü. Amerikalılar 1874 yılında soğuğa ve dış etkilere daha dayanıklı bir limon ağacı yetiştirmeyi başardıklarından bu yeni tür oradan tüm Batı Amerika’ya ve dünyaya yayıldı.

Tabernaemontanus limonun zehire, mide, ve bağırsaklardaki çürümelere karşı olumlu etkisini övmüş ve zehirlenmeye, vebaya ve üzüntüye karşı limon içeren birçok reçete yazmıştır. Limon şurubunu ise (limonata) çok şarap içmiş olanlara önermiştir. İtalyanlar limonatayı Araplardan öğrenip tüm Avrupa’ya tanıtmıştır.

Birçok ülkede limonun ve ağaç kavununun insanları ve hayvanları kötü ruhlardan koruduğuna inanılmaktadır. Ortaçağın başlarında Avrupa’da limonun zararlı, zehirli olduğu ileri sürülmüş, ancak halk arasında yayılan bu rivayet kısa sürede unutulmuştur.

Tıbbi Nitelikleri: Antiseptik, ateş düşürücü, kan dindirici, kolesterol düşürücü. Araştırmalar limon suyunun kolera bakterilerini öldürdüğü göstermiştir. 2 g limon suyu 100 g sudaki kolera mikroplarını 30 dakika içerisinde tamamen yok eder.

Kullanıldığı Yerler: Anjin, damar sertliği, ağız içi iltihapları, bitkinlik, böcek sokması, burun kanaması, dış kulak ağrısı, tırnak güçlendirici, grip, iştahsızlık, kan dolaşımını güçlendirici, kolesterol, mide bulantısı, salgın hastalıklar, sebore, sindirim bozukluğu.

Botanik: Ülkemizde Doğu Karadeniz, Akdeniz ve Ege bölgesinde yetiştirilir. Boyu 5-6 m olan küçük bir ağaçtır. 5-10 cm boyundaki parlak yaprakların kenarları yuvarlak ve dişlidir, sapları dar kanatlıdır. 1-2 cm çapındaki çiçeklerin içi beyaz, dışı açık pembedir. Sürekli çiçek açar. Ağaçta olmuş ve yarı olmuş meyve de görülür. Meyve 5-10 cm boyunda ve sarı renklidir.

Nelerinden Yararlanılır: Meyvesinden, meyve kabuğundan ve kabuğundan elde edilen eterli yağından yararlanılır.

Toplanması ve Saklanması: Meyve tam olarak olgunlaştıktan sonra toplanır, özel depolama yöntemiyle saklanır. Meyve kabuğu iri olarak rendelenir, gölgede çok iyi kurutulur, kapalı kaplarda saklanır. Meyve kabukları havalı fırınlarda 50°C’de kurutulabilir. Dış satım için meyvenin tam sararmadan toplanması gerekmektedir. Tam olgunlaşmış limonun kabuğu parlak açık sarı ve yumuşaktır. Kabuğunun rengi hafif kahverengimsi sarıya dönüşen ve çok yumuşak olan limon istenilen olgunluk dönemini geçmiş demektir. Ayrıca, içi geçmeye başlayan limonun kabuğunda çatlaklar oluşur, kabukta buruşma başlar ve kabuk sertleşir. Limon evde oda sıcaklığında bozulmadan 7-8 gün saklanabilir. Serin bir yerde, tek tek gazete kağıdına sararak, bir sepet içinde 1 aya yakın saklanabilir. Ancak limonlar birbirlerini ezmemeli ve diğer narenciye türleriyle birlikte saklanmamalıdır. Limon ve limon suyu dondurularak 1 yıl saklanabilir.

Kokusu ve Tadı: Kendine özgü güzel bir kokusu vardır. Suyu ekşi ve büzücüdür. Kabuk hafif acımsıdır.

Yan Etkileri: Herhangi bir yan etkisi yoktur. İçinde citrus eterli yağları bulunan losyonlar kullanıldıktan sonra 8-12 saat güneşe çıkılmamalıdır. Citrus eterli yağları güneşte cilde zarar verir. Ciltte pigment lekeleri, kızarıklıklar, yanık kabarcıkları oluşur. Bu değişiklikler genellikle güneş banyosundan saatlerce veya günlerce sonra oluşmaktadır. Süre ve verdiği zarar cilt tipine göre değişiklik gösterir.

Kullanma Biçimleri: içten ve dıştan uygulanır.

Bitkiden Yararlanma Yöntemleri: Meyve kabuğundan, meyve kabuğundan çıkarılan yağdan, meyve suyundan, sirkesinden yararlanılır.

Eterli Yağ: Kabuğun su buharıyla damıtılmasından elde edilir. 1 litre eterli yağ elde edebilmek için yaklaşık 3 bin limon kabuğu gereklidir. Eterli yağ doğrudan uygulandığında kısa sürede bakterileri ve mantarları öldürür. Apseslere, arpacığa, derideki iltihaplı sivilcelere, idrar yolları iltihaplarına, enfeksiyonlu artirite ve kalp kasları iltihaplarına neden olan stafilakoklar limon yağıyla temas ettikten 5 dakika sonra ölür. Akciğer, beyin zarı, orta kulak ve karın zarı iltihabına neden olan pnömokoklar limon yağıyla tedavi edildiklerinde en geç 3 saat içinde ölür. Tifoya neden olan salmonella typhi bakterisi yoğun limon yağı etkisi altında kalırsa yaklaşık 1 saat sonra ölür.

Meyve kabuğu: Limon haşarat ve hastalıklara karşı ilaçlanır. Limon kabuğundan yararlanabilmek için ılık suya biraz sıvı bulaşık sabunu karıştırıldıktan sonra limonlar içinde iyice yıkanır ve bol suyla çalkalanıp temiz bir bezle kurulanır.

Meyve suyu: Buzdolabında veya serin bir yerde saklanan limon oda sıcaklığına gelmeden sıkılmamalıdır. Limon sıkılmadan önce sert bir yerde üzerine hafif bir baskı yapılarak yuvarlanmalıdır. 40-50°C suda birkaç dakika bekletilen limon daha kolay sıkılır.

Limon sirkesi: Limon sirkesi yapabilmek için 5 sulu limon, 1 litre elma veya üzüm sirkesi gerekir. Limonlar yumuşak beyaz iç kabuk zedelenmeden soyulur ve preslenir. Elde edilen limon suyu ve posa 1,5 litrelik ağzı geniş bir şişeye konur. 1 litre elma veya üzüm sirkesi 50°C’ye kadar ısıtıldıktan sonra limon suyuna eklenir ve şişenin ağzı kapatılır. Limon sirkesinin oluşması yaklaşık 14 gün sürer. Bu süre içinde şişe ara sıra çok iyi çalkalanmalıdır. Olgunlaşan sirke ince bir süzgeçten süzülür.

İçindeki Bazı Maddeler: Taze limon kabuğunda %1,4 eterli yağ (limonen, kamfen, pinen, yaklaşık %5 sitrat). Limona kokusunu ve tadını eterli yağındaki sitral verir. Ancak günümüzde sitral sentetik olarak da elde edilmektedir, bu nedenle limon yağı alırken doğal olmasına dikkat edilmelidir. Limon suyunun %90’ı sudur. İçinde limon asidi, madenler (potasyum, magnezyum, fosfor, kalsiyum, sodyum, demir), karbonhidratlar, meyve şekeri, C vitamini (100 g limonda 55 mg), pantotenik asit, niasin. Limon asidi limonu çabuk bozulmaktan korur ve limona ekşi tadını verir. İnsan vücudunda diğer asitler ve enzimlerle, sindirimin en mükemmel biçimde işlemesine yardımcı olur.

100 g limonda 149 mg potasyum,11 mg kalsiyum, 28 mg magnezyum, 2 mg selenyum vardır. Limondaki başlıca bioflanovoidler hesperedin, kuer-sitin, naringin ve sitrindir. Sindirim organlarındaki bakteriler tarafından şeker molekülleri parçalanarak kuersetine dönüştürülür. Bioflanovoidler tüm meyveye dağılmıştır, ancak meyveyi dilimlere bölen beyaz zarda daha çok bulunmaktadır. Bu zam tadı acımsıdır, ancak bu değerli bioflavonoidleri alabilmek için tüm limonun zarıyla yenmesi önerilmektedir. Bu maddeler ilk olarak Nobel ödüllü Albert Szent-Györgyi (1893-1986) tarafından bulunmuş ve vitamin P olarak adlandırılmıştır. Ancak sonraki araştırmalar bu maddelerin vitamin değil limona rengini veren maddeler olduğunu göstermiştir. Bu nedenle bu maddelere Latince sarı anlamına gelen flavus sözcüğünden türemiş flavonoid ve bioflavonoid denmiştir. Bioflanovoidler tüm narenciye türlerinde bulunur. Damar duvarlarının esnek ve kılcal damarların geçirgen kalmalarını sağlar.

Kuersitin doğal bir antihistaminik, virüs öldürücü ve katarakta karşı koruyucudur. Ayrıca serbest radikallerin pankreasa zarar vermesini önleyerek şeker hastalığına karşı da koruyucu rol oynar. Doğal bir vitamin güçlendiricidir.

Öneriler:

Aft: Limon su 50 ml Aynı miktarda ılık su ve 1 çay kaşığı balla karıştırılır. Günde 3-4 kere ağız çalkalanır.

Anjin: Limon su, 10 ml limon suyu 50 ml suyla karıştırılır. Günde birçok kez gargara yapılır.

Böcek Isırması veya Sokması: Bal süzme 5 ml Limon sirke 5 ml Limon yağ 2 damla Bal ve 2 damla limon yağı iyice karıştırılır. Önce varsa böceğin iğnesi çıkarılır, ısırılan yer karışımla masajlanır. Limon sirkesi 1 kahve fincanı suyla karıştırılır. Karışımda ıslatılan bir gazlı bez sokulan veya ısırılan yerin üzerine konur. Isırılan yere sadece limon suyu da sürülebilir.

Cilt Bakımı, Yüz Derisini Gençleştirici 1. (Das Beste): Limon ince dilimlenerek yüze konur. Göz kapaklarına peygamber çiçeği çayıyla ıslatılmış pamuk konur.

Cilt Bakımı, Yüz Derisini Gençleştirici 2: Limon su 25 ml Bal süzme 25 ml, Çok iyi çırpılır. Yüze sürülüp 20-30 dk bırakılır, ilik suyla çok iyi yıkanır.

Gut Hastalığı: Limon su Günde 1 limon suyu içerek başlanıp 6 limon suyuna çıkılır tekrar 1’e inilerek kür yapılır. Kür 1 hafta arayla 3 kere tekrarlanır.

Egzama: 10 damla limon yağı, 10 ml süzme balla karıştırılır, sonra 200 ml saf ılık su eklenir ve çok iyi karıştırılır. Karışımda ıslatılan gazlı bez hasta olan yere konur, egzamanın durumuna göre 20-25 dakika bırakılır. işlem duruma göre günde 2-4 kere tekrarlanır.
Egzamalı yer çok kaşınıyorsa, kaşıntıyı kesmek için üzerine birkaç damla limon suyu sürülebilir. Limon suyu başlangıçta biraz yanma yapar, ancak yanma ve kaşıntı çok kısa sürede kesilir.

Grip: Akdeniz kekiği yaprak 20 g Limon ağacı yaprak 30 g, 25 g karışıma 500 ml kaynar su eklenir, ılıyıncaya kadar demlenip süzülür. ikiye bölünerek sabah akşam içilir.

Haşarelerden Koruyucu: 200 ml suya 20-25 damla limon yağı karıştırılır ve bir filtreyle odanın her tarafına püskürtülür. Kısa sürede tatarcıklar ve sivrisinekler kaçar. Açık havada tatarcıklardan ve sivri sinekten korunmak için eritilen bir muma yaklaşık 10 damla limon yağı konur. Karışım ortasına bir fitil konan bir bardağa veya benzeri bir kaba konarak donması beklenir. Vücuda limon yağı sürmek de koruma Sağlar.

İdrar Torbası Taşları: (Biltz) Limon su İlk gün yarım yemek kaşığıyla başlanarak, günde 2 yemek kaşığına çıkılana kadar günde yarım yemek kaşığı artırılarak limon suyu içilir. Sonra yarım yemek kaşığına düşünceye kadar aynı şekilde azaltılır. Limon suyu aç karnına içilmelidir.

İştahsızlık (Das Beste): Turunç meyve kabuğu 200 g Limon meyve kabuğu 200 g Kabuklar 10 gün boyunca 300’lik 1 litre alkolde dinlendirilir, preslenir, süzülür. 1 kg şeker karıştırılarak hava geçirmeyen bir şişeye doldurulur. Yemeklerden önce 1 çay bardağı içilir.

Kolesterol Düşürücü: Limon su Yarım limonun suyuyla başlanarak ve her gün yarım limon artırılarak 14 gün boyunca limon suyu içilir. 15. günden itibaren her gün yarım limon azaltılarak yarım limona gelindiğinde küre son verilir.

Mide Bulantısı: 1/2 limon ince dilimlenir, 1 çay fincanı suda 1-3 dk kaynatılıp süzülür. Sıcak olarak içilir.

Yağlı Saç Bakımı: Limon yağ 5 damla Sabun otu kök 50 g Yumurta sarısı 2 adet, Su saf 1/2 litre Limon 1 adet Sabun otu kıyılarak suya karıştırılır ve kısa süre kaynatıldıktan sonra soğumaya bırakılır. Bir kapta limon yağı, 1 limonun suyu ve yumurta sarıları iyice karıştırılır ve soğuyan sabun otuna karıştırılır. Saçlar bu şampuanla yıkanır.

Sindirim Bozukluğu (Das Beste): Limon meyve kabuğu 60 g Kıyılan kabuklar 600’lik 100 ml alkolde 1 hafta dinlendirilip süzülür. Yemeklerden önce 10 damla içilir.

Yüz Maskesi: Limon 1 adet Yoğurt 30 g yoğurt yarıya ininceye kadar süzülür ve içine yarım limonun suyu karıştırılır. Karışım yüze sürülür ve 15 dk bırakılır. Sürenin sonunda yüz ılık suyla çok iyi yıkanır. Cildi duyarlı olanlar yoğurda limon suyu yerine 30 g salatalığın suyunu karıştırabilir.

Yüzdeki Kırışıklar: Limon 2 adet limonun suyuna 10 ml saf su karıştırılır. Her gün sabah akşam, bastırılmadan pamukla küçük kırışıklara sürülür. Sıvı her zaman taze olarak hazırlanmalıdır.

Yüz Temizleme Suyu: Bal süzme 10 ml Süt 100 ml Limon 1 adet Sıkılan 1 limonun suyu 100 ml süte yavaş yavaş karıştırılır, sonra 10 ml bal eklenerek iyice karıştırılır. Elde edilen sıvı bir pamukla bastırılmadan yüze bolca sürülür. Yüz 5-6 dakika sonra bol suyla yıkanır. Sıvı her zaman taze olarak hazırlanmalıdır.

Önemli Bilgiler

• İshal için taze sıkılmış 1 limon suyu 1 bardak suya karıştırılarak içilir. Duruma göre günde 1-4 bardak içilebilir.
• Suyun temiz olduğundan emin olunmadığı durumlarda günde 2-3 kere yarım limonun suyu içilmelidir. Limon suyu kolera bakterilerini de öldürür.
• Bulaşıcı hastalık tehlikesinde düzenli olarak, gün boyu limon suyu içilir.
• Kalp çarpıntısı için yatıştırıcı ve rahatlatıcı olarak yarım veya tam bir limonun suyu şekerli suya karıştırılarak içilir.
• El ve ayak tırnaklarını güçlendirmek ve parlaklaştırmak için tırnaklar her gün yatmadan önce limon suyuyla ovulur.
• Kurdeşen için kaşınan yerlere limon suyu sürülür.
• Damar sertliğine ve bitkinliğe karşı her gün 1 limon yenir veya sıkılarak içilir.
• Bademcik iltihabı için saatte 1 çay kaşığı limon suyu içilir.
• Diş ellerini güçlendirmek için 1 limon suyu 1 bardak ılık suya karıştırılır. 1 dk boyunca su dişlerin arasından süratle geçirilerek ağız çalkalanır. işlem bardaktaki su bitinceye kadar tekrarlanır. Diş etleri kanaması için her gün bir limon soyularak yenir.
• Parlaklık kazandırmak için 1 damla limon suyu sulandırılarak her gün göze damlatılır.
• Limon kabuğu güveye karşı çamaşırların arasına konur veya ipe dizilerek dolaba asılır.
• Kanayan burna birkaç damla limonla ıslatılmış pamuk tamponlanırsa kanama genellikle durur. Kanayan küçük yaralara birkaç damla limon suyu sürülürse kanama durur. Limon suyu yarayı dezenfekte de eder.
• Karıncalardan kurtulmak için yollarına küflenmiş yarım limon konur.
• Romatizmalılar sofralarından limon suyunu eksik etmemelidir.
• Sarı saçların rengini açabilmek için saçların sıklığına göre 2-4 limon sıkılarak saçlara sürülür. Limonla ıslanmamış saçın kalmamasına dikkat edilmelidir. Limon suyu etkisini 10-15 dakikada gösterir. Saçlar bol suyla çalkalanır.
• Sıcak limon suyu terleticidir.
• Spora başlamadan yarım saat kadar önce yenen bir limon vücudun aktivitesini artırır, kas sakatlanmalarını ve sertleşmesini önler.
• Spordan sonra sertleşen, ağrıyan veya hastalıklar-dan sonra çabuk yorulan kaslar limon suyuyla masajlanır.
• Fazla kilosu olanların kan temizleyici olarak limon suyu içmeleri doğru olur.